Noclegi - polskie wybrzeże

Mowa kaszubska jezykiem nadbałtyckim

10 May 2012r.

Mowa kaszubska zwróciła uwagę filologów, stała się przedmiotem badań nauko­wych już ponad sto lat temu. Pierwszy dał w tym kierun­ku podnietę — rozbudził za­interesowania kaszubologicz- ne — Krzysztof Celestyn Mrongowiusz (1764— —1855), z pochodzenia Mazur, lektor języka polskiego w Gimnazjum 'Akademickim w Gdańsku. W swym Słowniku niemiecko-polskim, wydanym w 1823 roku, Mrongowiusz napisał w przedmowie: „By­łoby dla historyków rzeczą wielce pożyteczną, gdyby ja­kiś polski językoznawca zech­ciał wszystkie wsie kaszub­skie objechać, pozbierać stare wyrazy i wydać dialektyczny słownik kaszubski". Sam przytoczył też na końcu swe­go słownika szereg charakte­rystycznych wyrażeń kaszub­skich.Słowa Mrongowiusza znalazły żywy oddźwięk wśród uczonych rosyjskich (między innymi dlatego, że Mrongowiusz wspominał o pewnych elementach wspól­nych dla języka rosyjskiego i kaszubskiego). Dzięki po­parciu Rosjanina, Mikołaja hr. Rumiancowa, gdański uczony miał nawet odbyć podróż ba­dawczą W okolice Słupska, nim jednak doszło do tego, Rumiancow zmarł. Zaintereso­wanie Rosjan zwróciło z ko­lei uwagę Niemców na kaszubszczyznę. Z Mrongowiu- szem nawiązuje kontakt Johann August S a c k, prezes Towarzystwa Dziejów i Sta- 1} rożytności Pomorskich w Szczecinie. Ale oto znowu od­zywają się Rosjanie. W 1839 roku Akademia Petersburska wysyła na Kaszuby, lingwistę Iwana Piotra P r e j s a. Efek­tem jego badań staje się pier­wsza naukowa próba scharak­teryzowania mowy kaszubskiej sprawozdanie o języku ka­szubskim. W drugiej połowie ubiegłe­go stulecia następuje dalsze ożywienie badań nad kaszubszczyzną, przy czym obok Rosjan i Niemców zaczynają się interesować Kaszubami badacze polscy. Jako jeden z pierwszych trud badariia i opisywania historii ziem nad­bałtyckich podejmuje Pomo­rzanin, ks. Stanisław K u j o t (patrz pod K). Tematyką tą interesują się również: Woj­ciech Kętrzyński, Sta­nisław Mariański, ks. Ja­kub Fankidejski, Wil­helm Bogusławski i Ka­rol Emilian Sieniawski, autor Poglądu na dzieje Sło­wian zachodnio-północnych. Równolegle z ożywieniem badań historycznych budzą się zainteresowania etnografią